متن پيش رو، حاصل مصاحبه با مهندس فتحيان، از مهندسان شرکت دانش‌بنيان بهيار صنعت سپاهان است. در اين روايت تلاش شده است تا با گوشه‌اي از سختي‌هاي پيمودن مسير توليد دستگاه ايکس‌ری کانتينری، همدل و همراه شويم.
———————————————————————————————————————————————————–
يکم فروردين سال 1396 بود که حضرت آقا در حرم رضوي سخنراني داشتند و در آنجا صحبت‌هايي قريب به اين مضمون داشتند که دستگاه‌هایی در گمرک وجود دارد که از آن‌ها براي بازرسی کانتينرها استفاده مي‌شود و وجود دستگاه براي جلوگيري از قاچاق بسيار مهم است. حضرت آقا گفتند گزارش‌هايي به ايشان رسيده است که روزانه از هر 3000 کانتينر تنها 150 کانتينر بازرسي مي‌شود و داشتن اين دستگاه را براي جلوگيري از قاچاق و کمک به توليد بسيار کارآمد دانستند. فکر مي‌کنم چهارم يا پنجم فروردين بود که مهندس نجات‌بخش همه را جمع کرد و گفت مي‌خواهيم اين محصول را بسازيم. دوستان يک سري فيلم از اينترنت گرفته بودند و ديديم که اين دستگاه، دستگاهي است که بازوي آن باز مي‌شود و کاميون از زير آن عبور مي‌کند و محتواي داخل کانتينر اسکن مي‌شود. بعد متوجه شديم که مولد اشعه‌ي اين دستگاه همان مولد اشعه شتاب‌دهنده خطي پزشکي است که مهندسين شرکت قبلاً به تکنولوژی آن دست پيداکرده بودند.
خيلي از قسمت‌هاي ديگر دستگاه مثل آشکارسازهاي و نرم‌افزارها را نداشتيم. مهندس نجات‌بخش گفتند که خودمان بايد قسمت‌هاي مختلف دستگاه را بسازيم. در ابتدا با اميدواري مهندس نجات‌بخش و نااميدي بعضي از مهندسين، پروژه‌ي ساخت دستگاه ايکس‌ری کانتينری آغاز شد، البته رفته‌رفته اميد مهندسين شرکت به جمله‌ي ما مي‌توانيم زياد شد و پروژه به‌جاي خوبي رسيد.
سؤال: گويا بخش مهندسي مواد شرکت نيز از پروژه‌ي ساخت دستگاه ايکس‌ري کانتينري آغاز به کارکرده است.
بله قبل از پروژه‌ي دستگاه ايکس‌ری کانتينری، يک نفر آمده بود و مشغول کارهاي ديگري درزمينه‌ي مهندسي مواد بود ولي هنوز بخش مواد شکل نگرفته بود. بعد از مدتي براي توليد آشکارسازها، بحث رشد بلور آغاز شد و بخش مهندسي مواد شکل گرفت. گويا خدا قبل از کار، مقدمات آن را فراهم کرد.
سؤال: چه خاطراتي از زمان ساخت دستگاه ايکس‌ري کانتينري داريد؟
يکي از شيرين‌ترين لحظات ما شب‌هاي عمليات بود. اين همدلي که در شرکت براي ساخت دستگاه به وجود آمده بود را خيلي دوست داشتم. يادم مي‌آيد که با بچه‌ها در نمازخانه مي‌خوابيديم. در يک‌زمان، کار را شيفتي کرده بوديم، عده‌اي صبح کار مي‌کردند و عده‌اي ديگر شب‌ها کار مي‌کردند. فضاي خيلي خوبي داشت. بعضي وقت‌ها بود که اصلاً خانه نمي‌رفتيم و شب را شرکت مي‌خوابيديم. يک‌شب ساعت چهار در حال نصب شاسي استارت و استاپ بودم. جنسش استيل بود و سوراخ آن را به‌جاي 22 ميلي‌متر، 21 ميلي‌متر ليزر کرده بودند و من بايد با سنگ آن را گشادتر مي‌کردم. سنگ الماس را آوردم، خيلي خوابم مي‌آمد و سنگ از دستم دررفت و خودش پيچيد و افتاد روي سوراخ و دقيقاً همان اندازه‌ي سوراخي که مي‌خواستم شکل گرفت. با همه مشکلات آن روزها خيلي شيرين بود.
يادم مي‌آيد يک‌شب در شرکت خواب بودم، مرا بيدار کردند و گفتند که هيدروليک را استارت کنم، گفتم مي‌خواهيد چه‌کار کنيد؟ گفتند مي‌خواهيم بازوها را تست کنيم. درحالي‌که نيمه بيدار بودم رفتم و دستگاه را راه انداختم. سيستم راه افتاد و رفتم خوابيدم. سيستم هيدروليک هواگيري نشده بود و به‌جاي روغن، هوا در جک‌ها وجود داشت. بازوي دستگاه بالا رفته بود و يک‌دفعه افتاده بود بين دو نفر از بچه‌ها که در فاصله‌ي نزديکي از هم بودند. خدا را شکر به خير گذشت و کسي آسيب نديد.
بعضي از کارهاي پردازش تصوير دستگاه در نائين و بعد از نصب در گلوگاه تست شد. علت آن‌هم تست واقعي آن بود. کاميون‌هاي مختلف با بارهاي مختلف رد مي‌شدند و اسکن انجام مي‌شد و تصاوير اصلاح مي‌شد.
به نظر من يکي از بحث‌هاي مهم، نيت هر فرد است. اين مسئله خيلي مهم است که بخواهيد کاري را براي کشور انجام دهيد تا باعث رشد عزت، امنيت و اقتصاد کشور شود. يک‌وقتي کشور از بعد امنيت دچار مشکل شد و مردم در جبهه‌ها وارد شدند و يک‌وقت هم فضاي اقتصادي مهم مي‌شود و جنس جبهه، اقتصادي مي‌شود. در اين جبهه بايد مردم مشکل را حل کنند. سختي اين مسير، بحث گره خوردن مستقيم جنگ اقتصادي با پول است که کار را بسيار سخت مي‌کند. سخت است در مسير اقتصادي با اخلاص و براي خدا حرکت کني و به پليدي‌هاي پول آلوده نشوي. به‌عبارت‌ديگر بايد کار اقتصادي بکني ولي براي پول کار نکني، به دنبال پول باشي ولي نه براي خودت که براي انجام کاري بزرگ‌تر. اگر شرکت‌هاي دانش‌بنيان ده سال زودتر شروع به فعاليت مي‌کردند، تابه‌حال خيلي از محصولات با فناوري بالا ساخته شده بود و تعداد زيادي از مردم بر سر کار بودند. هرکدام از اين محصولات پتانسيل داشتن تعداد زيادي نيروي کار را دارند.
سؤال: با ساخت دستگاه ايکس‌ری کانتينری به چه تکنولوژي‌هاي ديگري دست پيدا کرديد؟
فوتوديود تکنولوژي است که وقتي شما به آن دست مي‌يابيد مي‌توانيد از آن درجاهاي مختلف استفاده کنيد. سيستم دستگاه ايکس‌ري کانتينري در اسکنر فرودگاهي هم استفاده مي‌شود. بعضي از محصولات ما حاصل چند محصول ديگر است. مثلاً ترکيب تکنولوژی ايکس‌ری کانتينری و راديولوژي در دستگاه ايکس‌ری چمدانی استفاده مي‌شود.
سؤال: دستگاه ساخت شرکت بهيار صنعت در مقايسه با نمونه‌هاي خارجي چگونه است؟
دستگاه ما در نائين روزانه 1200 اسکن انجام مي‌دهد ولي با دستگاه‌هاي چيني 150 اسکن در روز بيشتر انجام نمي‌شود. حضرت آقا مي‌گويند زماني که کالايي توليد مي‌شود و يا امکان ساخت آن در کشور وجود دارد نبايد واردات صورت گيرد. در شرکت امکان ساخت اين دستگاه وجود داشت، بعد هم اين دستگاه را ساختيم و الآن کيفيت دستگاه ساخت شرکت بهتر از نمونه‌هاي چيني است. هنر مسئولين اين است که در ابتداي ماجرا حمايت کنند. يک مسئول به اين مسئله باور داشته باشد ما هم به او ضمانت مي‌دهيم و پيش مي‌رويم. البته ضمانت ما هم از روي توکّل است.
سؤال: چه مدل‌هايي از دستگاه ايکس‌ری کانتينری را در دست‌ساخت داريد؟
دستگاه ايکس‌ری کانتينری چند مدل دارد. يکي ثابت است و يکي هم به‌صورت ريلي است. کانتينر مي‌ايستد و اسکنر روي ريل حرکت مي‌کند و اسکن انجام مي‌شود. البته حالت عکس آن‌هم وجود دارد، يعني اسکنر ثابت باشد و کانتينر حرکت کند ولي مزيت روش اول اين است که اتاق راننده هم بدون حضور راننده اسکن مي‌شود چون کانتينر ثابت است و نيازي به راننده ندارد. در دستگاه‌هايي که کانتينر حرکت مي‌کند کابين را اسکن نمي‌کنيم لذا اتاق راننده را به‌صورت دستي بازرسي مي‌کنند.
يک مدل ديگري هم هست که مي‌تواند خودش را بار بزند. در اين مدل چند جک زير دستگاه وجود دارد، دستگاه بالا مي‌رود، تريلي زير آن مي‌آيد و اين دستگاه روي آن سوار مي‌شود و قابليت جابه‌جايي به همه‌جا دارد.
اکنون دستگاه‌هاي زيادي داريم که برخي کاملاً ساخته شده و آماده تحويل است و فقط حمايت مسئولان را طلب مي‌کند. مثلاً دستگاه بازرسی چمدانی ما کاملاً ساخته شده و مجوزهاي لازم را هم گرفته است.
