کتاب سیر تجدد و علوم جدید در ایران، نوشته‌ی دکتر رضا داوری اردکانی، فیلسوف ایرانی و رئیس فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران است.
دکتر داوری، عمده تلاش علمی خود را مصروف شناخت دنیای متجدد و بررسی شرایط بنیاد گرفتن علوم جدید در کشور کرده است.
ایشان معتقد است که در جهان توسعه‌نیافته، ساده‌انگاری‌های فراوانی در خصوص رسیدن به‌قطار توسعه وجود دارد و مردم جهان توسعه‌نیافته عموماً فقط به ثمره‌ی درخت توسعه‌یافتگی توجه می‌کنند و به ریشه گرفتن این درخت وقعی نمی‌نهند.
دکتر داوری معتقد است، پرسش از چرایی و چگونگی ورود علم و تجدد به کشور معمولاً یک پرسش بیجا، غیر لازم و بیهوده به نظر می‌آید.
یعنی این پرسش، پرسش ما نیست و نیازی نداریم که پاسخ آن را بیابیم. آن‌ها که تجدد را دوست دارند، برای به دست آوردن، دوست داشته‌ی خود به توجیه و بحث نیاز ندارند و آنان که با تجدد یا با بعضی آثار آن میانه‌ای ندارند، اخذ اجزای خوب آن را یک امر طبیعی می‌دانند و وجود اجزای بد را به سهل‌انگاری و غرض‌ورزی و بدخواهی بد اندیشان نسبت می‌دهند.
در کتاب سیر تجدد و علوم جدید در ایران، سعی شده تا با واکاوی تاریخی تلاش‌های ایرانیان برای رسیدن به دنیای متجدد پرسش‌هایی اساسی طرح شود و شمایی از جهان علم را نمایان سازد.
مثلاً در بخش‌های ابتدایی کتاب به تاریخ اعزام دانشجو به فرنگ اشاره‌شده که در زمان عباس میرزای ولیعهد آغاز شد و تا شش دهه‌ی بعد نیز ادامه داشت. آنچه در روایت اعزام‌ها به فرنگ دارای اهمیت است آن است که درک کنیم عاقبت چند دهه تلاش و هزینه برای علم‌آموزی به چه چیزی انجامید.
عموم کسانی که به فرنگ اعزام‌شده و در رشته‌های مختلفی نظیر مهندسی، طب، معدن شناسی، شیمی، هنر، سواره‌نظام و پیاده‌نظام، توپخانه و… تحصیل‌کرده بودند، از حیث مستعد بودن برای کسب علم و دانش توانمند بودند اما پس از بازگشت به کشور نتوانستند در رشته‌ی تحصیلی‌شان کاری رقم بزنند‌. حتی آن دسته از دانشجویانی که مسیر پیشرفت در تخصص خود را به‌خوبی طی کردند و به مقامات بزرگ علمی دست یافتند، پس از بازگشت به کشور مشغول کارهای سیاسی غیر مرتبط با تخصصشان شدند.
همچنین در کشورمان تلاش‌های فروانی جهت تأسیس مدارس مختلف شده است و به‌عنوان ‌مثال مدرسه‌ی دارالفنون، مدرسه‌ی سیاسی، مدرسه‌ی حقوق و مدرسه‌ی فلاحت ایجادشده‌اند و این امر نشان می‌دهد که از همان ابتدای آشنایی با تجدد نظر به پیشرفت و تجدد و صنعتی شدن داشتیم و این نظر و توجه، عنصر مؤثری در تنظیم برنامه و آموزش‌وپرورش محصلان بود. اما این عنصر خوب و مفید چون پایه و اساس نداشت، نه‌فقط منشأ فایده نبود بلکه نتیجه‌ی عکس هم داشت.
در ادامه‌ی کتاب نیز، بحث‌هایی در خصوص نابسامانی‌های علم، دانشگاه و پژوهش در تاریخ معاصر کشورمان شده است و با اشاره به بعضی راه‌حل‌های نه‌چندان مفید در خصوص برطرف سازی این نابسامانی‌ها، بیان‌شده که چشم و گوش و ادراک ما به تصویری از مدل توسعه‌ی علمی و تکنیکی اروپا و آمریکا عادت کرده است ولی در نظام و نظم آن مدل تحقیقی نکرده‌ایم. زیرا مکانیکی فکر می‌کنیم. ما آن مدل را مجموعه‌ی اجزایی که کنارهم قرارگرفته است می‌دانیم و می‌پنداریم اگر آن اجزا کنار هم قرار گیرد طرح علم و توسعه و پیشرفت کامل می‌شود.
مطالعه‌ی کتاب سیر تجدد و علم جدید در ایران ازاین‌جهت حائز اهمیت است که باعث می‌شود دل به راه‌حل‌های سطحی در حوزه‌ی پیشرفت علم و تکنولوژی نبندیم و رسیدن به عقل تکنیکی را ساده نپنداریم.